Dit register is aangemaakt door Marc van Galen Last op 18 februari 2025 en blijft zichtbaar tot 18 mei 2025
Jeanne Suzette (Jeannette) Klusman
“zonder Sjaan is er geen moer aan”
(lied voor Sjaans vijftigste)
Innig verdrietig nemen wij afscheid van onze markante, kritische, spotzieke, uiterst trouwe en lieve Jeannette / Sjaan.
Dag Marc,
Mijn diep gevoeld medeleven met het verlies van Jeannette.
Tenminste zo ken ik haar het beste als Jeannette.
Zij studeerde, net als ik, Duits aan de UvA, Duits seminarium, dat toen gevestigd was in het Bestuursgebouw aan het Spui.
Alleen zat zij met o.a. Geert Kapteijns in het eliteklasje van de gymnasiasten.
Wij behoorden tot het gewone volk van HBS en MMS, die kregen geen college van de professoren zoals Meijer en Minis.
Ik spreek hier over de tijd 1965-1975. Ik moest mijn studie onderbreken voor toen nog verplichte militaire dienst. Jeannette was het er niet mee eens, dat ik niet weigerde. Maar ze was wel bereid het systeem te ondermijnen door tentamenbriefjes vanuit het seminarium te schrijven voor fictieve tentamens, zodat ik studieverlof kreeg.
Ik herinner mij haar als iemand met een scherpe tong, maar met een warm hart, als je tenminste iets te bieden had.
Het was de tijd met Elly Schippers, Tineke van Zel, Jos Krook. En de docenten Ad den Besten en Rob de Boer.
Donald Huiskes
Zie mijn vorige email
Beste Marc, geschrokken door het bericht vanochtend condoleer ik je zeer met het overlijden van Jeannette. Uiteraard herinner ik mij haar constructieve bijdrage als bestuurslid van de Kafka-Kring. En natuurlijk ook mijn ontmoetingen met jou erbij.
Vanzelfsprekend heb ik vanochtend meteen een kort in memoriam voor de site van de Kring geschreven (https://kafka-kring.nl/artikelen/jeannette-klusman-oud-bestuurslid-overleden).
Heel veel sterkte voor jou en je familie,
Niels Bokhove.
Lieve Marc, familie en vrienden van Sjaan,
We lazen vandaag in de NRC het intens verdrietige bericht van het overlijden van jullie aller Sjaan.
Wij leven zeer met jullie mee. Heel dierbare en goede herinneringen bewaren we aan de gesprekken met Sjaan in onze gezamelijke Amsterdamse jaren.
Wij wensen jullie alle sterkte, liefs en goeds,
Cécile en Willem
Beste Marc
Het bericht van Jeanette's dood is niet het enige dat ons in de dagen dat onze tachtigste verjaardag nadert aan het einde herinnert, maar het went niet. Oud worden is voor de dapperen, is een uitspraak van onze leermeester Maarten Brands, die me vaak door het hoofd gaat. Als ik mij goed herinner hebben wij elkaar op diens herdenkingsbijeenkomst in de Uilenburgersjoel voor het laatst gesproken, toen jij je afvroeg of het organiseren van een reünie van onze scriptie club over de Algemene Werkstaking een leuk idee zou zijn. Ik zag daar niet zo veel in, hoewel ik jou en Hildo graag weer eens gesproken zou hebben.En terugkijkend: het was toch een bruisende tijd, daar aan de Herengracht. Jeanette was daar ook vaak en zoals zij was, zij was zeer aanwezig als ze er was. Ik weet niet meer wat er speelde, maar op een dag wonden wij ons op over een slappe opstelling van de Partij van de Arbeid en Jeanette zei plotseling: ik bel hem op. Dat was Joop den Uyl en die stond gewoon in het telefoonboek. Dus in een van de achterkamers pakte zij een telefoon en verdomd, ze kreeg hem direct aan de lijn en er volgde een stevig gesprek van toch snel een kwartier, waarin ome Joop de mantel uitgeveegd werd en hij geduldig zijn standpunt uiteen zette. Zelfs Jeanette was tevreden over hoe ze te woord gestaan was. Ik had dat enigszins ontzet aangehoord allemaal, ik durfde zoiets absoluut niet maar Jeanette vond dat heel gewoon. Ik vind het achteraf toch wel bijzonder hoe het democratisch bestel toen werkte en zo iets mogelijk maakte. De tijden zijn er wat dat betreft niet vrolijker op geworden.
Beste Marc, ik hoop dat we elkaar nog eens tegen het lijf lopen.
Heel veel sterkte, ook van Anita
Hugo
Dag Marc,
Het overlijdensbericht van Jeanette plaatste me terug in een ver verleden. De dagen dat wij Geschiedenis studeerden en Jeannette Duits.
Wat zal dit een groot verlies zijn voor je na een heel leven samen. Ik heb dat zelf ook meegemaakt.
Ik herinner me Jeanette van feestjes bij jullie thuis en bij familie van haar in Epse.
Ze was heel bijzonder, niet in een hokje te plaatsen. Erg geestig ook, maar dat voert hier te ver.
Ik wens je heel veel sterkte de komende tijd.
Aranka Leschot-Goud
Een schok! Jeanette is overleden. In de Wittenburgerstraat was zij met Marc de spil van de praat avonden met drank en een shaggie. Zij was het middelpunt van de gesprekken waar een goede wereld werd opgebouwd. Toen de Frans van Mierisstraat. Door de afstand werden de contacten veel minder frequent.
Enkele jaren geleden hoorde ik lopend langs het instituut haar stem. Net als vroeger. Het was jammergenoeg een eenmalig contact.
Sterkte Marc Hermine lansink Dimitri Koukoulas
Beste Marc,
we hebben elkaar een hele tijd niet meer gesproken maar las gisteren in de NRC de overlijdensadvertentie van je echtgenote Jeannette en wil je ook namens tineke met dit verlies condoleren.De laatste keer dat wij met jullie spraken was dacht ik bij onze grootmoeder(oma miertje)
in de jaren tachtig vorige eeuw al weer lang geleden en kort bij het afscheid van mijn zusje Madeleine in 2016.Oud worden komt bij ons helaas ook met gebreken en onze gezondheid laat momenteel te wensen over maar er zijn nog voldoende interessante zaken en momenten te beleven.Marc,nogmaals veel sterkte de komende tijd en mocht je kontakt willen zoeken,altijd welkom cv
Tineke en Dick
Geschokt door het overlijdensbericht vrijdag in NRC: dat zou toch niet Jeannette zijn? Door jullie typeringen van haar persoonlijkheid, wisten we helaas ook meteen zeker, dat het om ónze Jeannette moest gaan. Wie anders zou je in één adem markant, spotziek en kritisch én trouw en lief kunnen noemen?
Jeannette was onze collega op de Academie voor Journalistiek en Voorlichting (AJV) en Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ) in Tilburg. Heilige huisjes en ontzag kende ze niet. Met haar eruditie, (soms ook valse) humor en grote, warme hart was ze een prettige gesprekspartner en bijzonder mens, met wie het een genot was om samen te werken. Nooit saai of voorspelbaar, met bijna altijd stof om achteraf nog eens over na te denken.
Het is onvoorstelbaar dat ze er niet meer is. Marc en familie, wat een gemis.
Ingrid Cramer en Jeroen Terlingen
beste Marc en familie
Wat een verdrietig bericht. Veel sterkte met dit grote verlies.
Ik ken Jeannette uit onze lange gezamenlijk tijd bij wat ooit begon als Academie voor de Journalistiek. Jeannette was een bevlogen docente, deskundig, brede intellectueel, gevoelig, betrokken, in alles een bijzonder mens. Dit waren omschrijvingen die ik verzamelde bij collega’s en benoemde toen ze in 2007 afscheid nam van wat inmiddels Fontys Hogeschool Journalistiek heette. Ik moest toen mijn woorden wegen, maar sprak ze toch maar uit.
Want ik wist dat Jeannette alles wat lovend over haar gezegd werd in een haar typerende stijl snel kon wegwuiven als clichématig geneuzel. Jeannette de taalperfectionist, die niet alleen nauwkeurig de eigen woorden koos, maar ook heel kritisch lette op de woorden van anderen. Strijdvaardig. Nog zo’n cliché. In haar strijdvaardigheid stopte ze veel taal. Een spel waar ze van genoot en dat ze uitdagend oppakte als er in haar ogen een verbale correctie nodig was.
Jeannette bracht veel kennis en ervaring mee toen ze in 1984 in Tilburg als docent Duits aan de slag ging. Ze organiseerde al in haar vorige baan reizen naar Berlijn en naar het Weimar van de DDR waar ze een vriendenkring had opgebouwd. Die wereld werd de wereld van haar onderwijs dat ze op de academie zo eigenzinnig vormgaf. Want een docent Duits aan een journalistenopleiding gaat geen naamvallen proppen, maar verleidt de student te begrijpen wat er in de wereld in het algemeen en die van Duitsland in het bijzonder aan de hand is.
De taalvirtuoos en intellectueel Jeannette werd door studenten en collega’s op handen gedragen om wie ze was. Ze stond voor degelijk onderwijs. Modieuze didactiek met fraaie onderwijstermen kon rekenen op hoon. De mensen die het bedachten, of er verantwoordelijkheid voor droegen, zoals ik, wachtte felle kritiek. Of een fraai verbaal prikkertje. ‘Houd jij je Adorno nog wel een beetje bij’, hoorde ik haar dan zeggen als ze mijn deur passeerde.
Het waren haar eigen, goed doordachte en ervaringsrijke lesprogramma’s, doorspekt met kennis en vooral ook humor, waarmee ze generaties studenten aan zich bond; de reizen die ze organiseerde; de redactieavonden die ze leidde rond de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de Duitse verkiezingen; internationale projecten waar ze in perfect Engels de buitenlandse studenten begeleidde; de gasten van hoog niveau die ze uitnodigde; haar stempel dat ze drukte op projecten geschreven journalistiek. En naast al dat onderwijs was er haar persoonlijke betrokkenheid. De troost die ze kon bieden en de aandacht die ze had voor haar omgeving als dat nodig was.
Deze Jeannette was en blijft verbonden met de opleiding journalistiek en de generaties studenten en docenten die van haar ‘gelehrt’ hebben. Mag ik wel zeggen, denk ik. En wat was ik graag nog een keer gecorrigeerd met een fraai verbaal prikkertje.
Wiel Schmetz
Beste Marc, ben geschokt door het bericht dat Jeannette is overleden. Ik ben oud-collega van de FHJ, en met haar zoveel lol gehad, maar ook zeer relevante programma’s opgezet. De studentenreizen naar Berlijn zijn om nooit te vergeten. Spotziek en kritisch, inderdaad, de studenten konden dat heel erg waarderen. Haar immense parate kennis, historische verhalen, het was altijd zo’n ervaring om bij haar colleges te zijn.
Ook de reizen die ze na haar pensionering met jou ondernam kregen mijn grootste bewondering.
Het is een eer om haar gekend te hebben en met haar te hebben samengewerkt. Ik wens je veel sterkte
Tricia Bots
Beste Marc,
Studiegenoten op het Duits Seminarie in Amsterdam waren we, later vele jaren collega’s in Tilburg bij Journalistiek. Na het bericht is zij veel in mijn gedachten. Hart op de tong en op de goede plaats. Ik was het in veel, niet in alles, met haar eens en waardeerde haar om wie ze was.
Het ga je goed, Marc!
Koen Hertbeek
Dag Marc, Vrijdag zagen wij het bericht in de NRC van het overlijden van Jeanette. Een bekend gezicht en een bekende stem van bijna 60 jaar geleden. Wij waren beheerders van de studentenflat in de Grote Wittenburgerstraat, waar we jullie (Marc en Klus-klus) regelmatig zagen en spraken. Een totaal ander Wittenburg dan vandaag. Alleen de Oosterkerk en de studentenflat zijn nog over van die tijd. Ome Ko, de kruidenier op de hoek, de melkboer en de bakker aan de overkant, Proost en Brandt voor de vertraging. In 1971 gingen wij als beheerders naar Uilenstede en verloren wij elkaar uit het oog. Het is erg ingrijpend je partner, na een leven lang samen, te verliezen. Mechteld heeft nog les gehad van je vader op het Gemeentelijk Lyceum voor Meisjes. We wensen je sterkte toe in de komende tijd en, wie weet, tot een hernieuwd contact, Mechteld en Jeroen Epema-van Ommeren.
Beste Marc,
Het is nu bijna veertien jaar geleden dat Sjaan bij de uitvaart van Tineke van der Zel zo'n krachtig protest aantekende tegen de dood in het algemeen en die van Tineke in het bijzonder. Indrukwekkend en uit de grond van haar hart.
Het bericht nu van haar overlijden komt hard aan.
Onze wegen kruisten elkaar vanaf het Historisch Seminarium op de Herengracht van 1965 tot niet zo heel lang geleden veelvuldig. Soms kort, maar meestal lang.
De typeringen van Sjaan in het bericht zijn goed gekozen en doen haar recht. Het was altijd een avontuur om jullie te ontmoeten, maar je moest altijd wel overal op voorbereid zijn.
Haar gespreksstijl ging wel met humor gepaard, maar deed mij toch ook denken aan de uitspraak van Pieter de Rooij bij de afscheidsbijeenkomst voor Brands over de bezoeken aan hem in Broek in Waterland:" je moest toch wel eerst een half uur een aantal moeilijke tentamenvragen beantwoorden.''
Ik vermoed dat Sjaan voor iedereen die haar wat beter heeft leren kennen een bijzonder mens in hun leven is geweest.
Beste Marc, het zal niet makkelijk zijn om het verlies van jouw zeer lange en intense relatie met Sjaan te verwerken.
We wensen je daar veel sterkte bij.
Hans en Doortje
Beste Marc en andere dierbaren,
Gecondoleerd met het overlijden van Jeannette / Sjaan. Ik hoop dat zij haar einde rustig heeft mogen bereiken.
Alle sterkte gewenst dit grote verlies.
Liefs,
Corinna
Vandaag zijn mijn vrouw Letta en ik naar de crematieplechtigheid van Jeannettte geweest. Mooie en goede woorden zijn gesproken. Wat zullen we Jeannette missen en zeker, het wordt niet meer zoals het was.
In herinnering de opgewekte ontmoetingen en fijne gesprekken.De familie wens ik veel,sterkte toe bij de verwerking van de leegte en het verlies.Cor de Back
Beste Marc,
Vanaf het moment dat ik hoorde dat Sjaan ziek was, heb ik veel aan haar gedacht. De tijd in de Frans van Mieris en later in de Lepelstraat, het kwam allemaal weer boven, de jaren zestig stonden ineens weer glashelder op mijn netvlies. Het waren mooie en belangrijke jaren, die ik niet zal vergeten. Voor jou moet het heel moeilijk zijn om zonder Sjaan verder te gaan. Ik wens je heel veel sterkte.
Hartelijks,
Elly Schippers
Beste Marc,
Met verdriet heb ik het bericht vernomen dat Jeanette is overleden. Ik kijk met veel warmte terug naar de jaren toen ik haar als student heb mogen meemaken op de Fontys Hogeschool voor Journalistiek. Jeanette was in veel opzichten een mentor voor me en naast haar de feedback en de steun herinner ik me met veel plezier de vele gesprekken die ik met haar had, over haar tijd als journalist, over Duitsland en over de journalistiek. Ze was een heel bijzonder en mooi mens.
Ik wens jou en Jeanette's familie, vrienden en oud-collega's veel steun toe in het verwerken van dit grote verlies.